Πριν από λίγες μέρες πραγματοποιήθηκε η συνάντηση του Τζο Μπάιντεν με τον Βλάντιμιρ Πούτιν στην Γενεύη. Το κλίμα πριν την συνάντηση ήταν αρκετά τεταμένο. Τόσο λόγω της ρωσικής παρέμβασης στις εκλογές των ΗΠΑ, όσο και γιατί ο Μπάιντεν έβαλε μπλόκο στην επένδυση του Nord Stream 2.
Ομολογουμένως ο στόχος, του Τζο Μπάιντεν, ήταν να «καταστήσει σαφές στον Πούτιν και την Κίνα ότι η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν στενές σχέσεις». Το πέτυχε αυτό, λίγο πολύ. Μετά από συναντήσεις του g7 και του ΝΑΤΟ και ενός ευρω-αμερικανικού είναι σαφές ότι οι πλούσιες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής (και της Ιαπωνίας) μοιράζονται κοινές ανησυχίες για τις δύο μεγάλες αυταρχικές δυνάμεις που έχουν να αντιμετωπίζουν.
Οι διαφορές Μπάιντεν – Τραμπ ως προς την Ρωσία
Ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ έδειξε μια περίεργη αγάπη για τους δικτάτορες, ο κ. Μπάιντεν κάνει δίκαιο έργο ενώνοντας τις δημοκρατίες για να καλέσουμε τους αυτοκράτες. Ο κ. Πούτιν και ο κ. Μπάιντεν έφτασαν στη Γενεύη χωρίς πολύ περιθώριο ελιγμών. Ο κ. Μπάιντεν θέλει να φαίνεται σκληρός στη Ρωσία, αλλά βρίσκεται περιορισμένος.
Χρειάζεται ρωσική βοήθεια σε μια σειρά θεμάτων, όπως η αλλαγή του κλίματος, η αποτροπή των πυρηνικών όπλων από το Ιράν, ο τερματισμός του πολέμου στη Συρία, η σφυρηλάτηση νέων συνθηκών ελέγχου των όπλων και, ίσως κυρίως, η αποφυγή κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Σε δύσκολη θέση ο Πούτιν
Ο κ. Πούτιν είναι επίσης περιορισμένος. Αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα, και θα κερδίσει από τη χαλάρωση των οικονομικών κυρώσεων. Η Ρωσία έχει μετατραπεί σε «οικονομία κλίμακος» για να αντέξει την κρίση της πανδημίας, αλλά αυτό κάνει τη ζωή πιο δύσκολη για τους απλούς Ρώσους.
Ο κ. Μπάιντεν δεν μπορεί να του δώσει οικονομική ανακούφιση. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να επαναφέρει την “πολιτική ψυχραιμία” που είναι απαραίτητη για την πολιτική επιβίωση του κ. Πούτιν, και ελλείψει ταπεινωτικής αποχώρησης από την Ουκρανία.
Η συνάντηση
Ωστόσο, οι δύο άνδρες μίλησαν για τέσσερις ώρες και συμφώνησαν ότι ήταν εποικοδομητικό. Μετά τη σύνοδο κορυφής, ο κ. Μπάιντεν έθεσε τα θέματα σε τρεις ομάδες. Το πρώτο είναι εκείνοι οι τομείς όπου η Αμερική και η Ρωσία έχουν κοινά συμφέροντα και μπορούν να συνεργαστούν.
Αυτές περιλαμβάνουν την αλλαγή του κλίματος, το Ιράν, την Αρκτική και τον έλεγχο των όπλων, όπου υπήρχε μια γενική συμφωνία για την επανεκκίνηση των καθυστερημένων συνομιλιών. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να επιστρέψουν τους πρεσβευτές τους, οι οποίοι ανακλήθηκαν νωρίτερα μέσα στο έτος, αφού ο κ. Μπάιντεν χαρακτήρισε τον κ. Πούτιν «δολοφόνο». Σε αυτά τα θέματα που μεγαλώνουν, η διπλωματία θα ξαναρχίσει.
Για την Ουκρανία και τα ανθρώπινα δικαιώματα
Η δεύτερη κατηγορία ήταν πιο δύσκολη. Ο κ. Μπάιντεν προειδοποίησε τον κ. Πούτιν ότι η Αμερική θα προστατεύσει τα συμφέροντά της και τα συμφέροντά της, από επιθέσεις στον κυβερνοχώρο ή την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν ξέρει πόσο μακριά θα ήταν διατεθειμένος ο κ. Μπάιντεν, και ο κ. Πούτιν αρνείται τα πάντα. Επιμένει, για παράδειγμα, ότι η Ρωσία, όχι η Αμερική, είναι το κύριο θύμα της πειρατείας.
Ο τρίτος τομέας είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπου ο κ. Μπάιντεν λέει ότι η Αμερική θα υπερασπίζεται πάντοτε τις καθολικές αξίες. Την ίδια ώρα προειδοποιεί για «καταστροφικές συνέπειες» εάν ο Αλεξέι Ναβάλι, ηγέτης της αντιπολίτευσης, πεθάνει στη φυλακή. Ωστόσο, υπαινίχθηκε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι τα πιο κόκκινα κόκκινες γραμμές. Οι επικριτές θα το ονομάσουν αυτό το détente στην καλύτερη περίπτωση, ένα ξεπούλημα στη χειρότερη. Άλλοι θα το δουν ως λογικό. Οι σχέσεις με τη Ρωσία είναι πολύ σημαντικές για να φανούν μόνο μέσω ενός φακού.
Το τελικό συμπέρασμα
Από ότι φαίνεται ο κ. Πούτιν ζήτησε και έλαβε χώρο να αναπνεύσει. Στην ουσία ήθελε να μην έχει προβλήματα στην εξωτερική πολιτική. Και να απομονωθεί στα σύνορα του. Εάν συνεχίσει να προκαλεί προβλήματα, δεν είναι σαφές πόση υπομονή θα έχει ο κ. Biden.
Όπως ο κ. Τραμπ και ο Μπαράκ Ομπάμα πριν αυτόν, ορθώς βλέπει την Κίνα, και όχι τη Ρωσία, ως επείγουσα πρόκληση. Θα ήθελε να αφήσει τη Ρωσία στους Ευρωπαίους, αφήνοντας την Αμερική να αφιερώσει την πλήρη προσοχή της στην Ασία. Όμως οι Ευρωπαίοι δεν είναι σε θέση να το κάνουν. Για πολλούς λόγους.
Από την άλλη αν το δει κανείς από την οπτική των εσωτερικών των ΗΠΑ είναι σχετικά εύκολο να ξεπεραστεί οικονομικά η Ρωσία, αλλά η Κίνα είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα. Την ίδια ώρα τα βήματα στην εσωτερική πολιτική εμποδίζεται από το αδιέξοδο του Κογκρέσου και τη βαθιά πολιτική πόλωση.
Με πληροφορίες από τον Economist
