Ο κορωνοϊός αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια σε ότι αφορά την προέλευση του και μία έρευνα έρχεται να λύσει αυτό το μυστήριο.
Αν και έχουν ακουστεί πολλά, είτε από παγκόσμιους ηγέτες, είτε από τους επιστήμονες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μέχρι τώρα δεν είχε σαφή θέση. Έτσι διενεργήθηκε μία κοινή έκθεση μεταξύ ΠΟΥ και Κίνας για την έρευνα της προέλευσης του ιού.
Κορωνοϊός έρευνα: Τι έγινε τον Ιανουάριο
Τον Ιανουάριο, οι επιστήμονες που ορίστηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αναχώρησαν για την Κίνα για να διερευνήσουν την προέλευση της COVID-19. Αφού πέρασαν τέσσερις εβδομάδες στην χώρα, οι διεθνείς επιστήμονες πραγματοποίησαν κοινή συνέντευξη Τύπου με τους Κινέζους ομολόγους τους στις 9 Φεβρουαρίου. Σε αυτήν ανακοίνωσαν τα προκαταρκτικά ευρήματα που εξελήφθησαν ευρέως ως μια νίκη δημοσίων σχέσεων για την Κίνα.
Η κοινή μελέτη ΠΟΥ-Κίνας υποστήριξε την θεωρία της φυσικής επιδημίας. Με αποτέλεσμα να νομιμοποιηθεί ο ισχυρισμός ότι ο νέος κορωνοϊός ίσως να έφτασε στην Κίνα μέσω εισαγόμενων κατεψυγμένων τροφίμων, και απέρριψε την υπόθεση ότι ο ιός διέφυγε από ένα εργαστήριο.
Κορωνοϊός έρευνα: Η νέα έκθεση
Η έκθεση των 319 σελίδων δεν καταλήγει σε συμπεράσματα σημαντικά διαφορετικά από εκείνα που παρουσιάστηκαν τον Φεβρουάριο, αλλά προσφέρει πληθώρα πληροφοριών σχετικά με την προέλευση της πανδημίας COVID-19.
Επιπλέον, η έκθεση τεκμηριώνει χρήσιμα τις πληροφορίες που η ομάδα του ΠΟΥ απέκτησε κατά την διάρκεια του ταξιδιού της, επισημαίνοντας το τι περισσότερο θα χρειαζόταν για να βγάλει ένα οριστικό συμπέρασμα σχετικά με την προέλευση της εστίας. Η έκθεση και η αποστολή χρησιμεύουν για να φωτίσουν τις ευπάθειες και τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ο ΠΟΥ στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας ασφάλειας της υγείας.
Κορωνοϊός έρευνα: Πολύ πιθανή η προέλευση από τα ζώα
Από την αρχή της πανδημίας, πολλοί επιστήμονες επεσήμαναν την φυσική ζωονοσολογική μετάδοση ως την πιο πιθανή οδό με την οποία ο νέος κορωνοϊός έφτασε για πρώτη φορά στους ανθρώπινους ξενιστές.
Οι νυχτερίδες και οι παγκολίνοι έχουν φιλοξενήσει τους γνωστούς ιούς που σχετίζονται στενότερα με τον SARS-CoV-2, αλλά αυτά τα παθογόνα δεν είναι αρκετά παρόμοια με τον SARS-CoV-2 για να χρησιμεύσουν ως άμεσοι πρόγονοί του.
Η κοινή ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η άμεση ζωονοσολογική μετάδοση ήταν από «πιθανή ως μάλλον πιθανή», αλλά ότι η πιθανότητα εισαγωγής του ιού μέσω ενός ενδιάμεσου ξενιστή ήταν από «μάλλον πιθανή έως σχεδόν βέβαιη».
Κορωνοϊός έρευνα: Το σενάριο της προέλευσης από εργαστήριο της Κίνας
Μια αμφιλεγόμενη θεωρία ότι ο Covid-19 προήλθε από ένα εργαστήριο της Ουχάν είναι «εξαιρετικά απίθανη», σύμφωνα με την έκθεση.
Η βιοασφάλεια υπήρξε από καιρό ανησυχία στην Κίνα. Το 2004, το SARS διέφυγε δύο φορές από ένα εργαστήριο του Πεκίνου. Αυτό συνδέεται με το Κινεζικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.
Τον Νοέμβριο του 2020, περισσότεροι από 6.600 άνθρωποι στην βορειοδυτική επαρχία Gansu βρέθηκαν να έχουν μολυνθεί από βρουκέλλωση. Μια βακτηριακή ασθένεια που εξαπλώθηκε από διαρροή σε εργοστάσιο εμβολίων στην πόλη. Οι Κινέζοι επιστήμονες έχουν αναγνωρίσει την χαλαρή ρύθμιση της βιοασφάλειας ως ανησυχητικό παράγοντα.
Οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην κοινή μελέτη ΠΟΥ-Κίνας, ωστόσο, θεώρησαν ομόφωνα ότι μια διαρροή εργαστηρίου ήταν «εξαιρετικά απίθανη». Για να είναι υπεύθυνη μια διαρροή από εργαστήριο, ο ιός θα έπρεπε να είχε προγραμματιστεί σκόπιμα. Ή να καλλιεργηθεί κατά λάθος στο εργαστήριο πριν από τον Δεκέμβριο του 2019 και η επιστημονική κοινότητα απέρριψε και τις δύο δυνατότητες.
Κορωνοϊός έρευνα: Ο χρόνος και ο τόπος
Η ομάδα του ΠΟΥ προσπάθησε να λύσει τα ερωτήματα όχι μόνο από πού προήλθε ο ιός, αλλά ακριβώς πότε χτύπησε για πρώτη φορά και σε ποια τοποθεσία. Κινέζοι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα («ασθενής μηδέν») αρρώστησε στις 8 Δεκεμβρίου 2019.
Η κοινή ομάδα εξέτασε περαιτέρω μελέτες και εκθέσεις που υποδηλώνουν ότι ο ιός είχε κυκλοφορήσει σε άλλες χώρες πριν από το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Γουχάν. Η ομάδα αναγνώρισε ότι αυτές οι μελέτες ήταν περιορισμένης φύσης. Και συνέστησαν συστηματική, αναδρομική έρευνα για «παλαιότερα κρούσματα και πιθανούς ξενιστές για τον SARS-CoV-2 σε όλο τον κόσμο».
Κορωνοϊός έρευνα: Οι αποκαλύψεις της κοινής μελέτης
Παρ’ όλα τα ερωτήματα που θέτει η κοινή έκθεση, ρίχνει φως στις αδυναμίες του ίδιου του καθεστώτος διακυβέρνησης της υγείας. Ο ΠΟΥ είναι ο κύριος διεθνής οργανισμός για την παγκόσμια υγειονομική ασφάλεια. Και του ανήκε δικαίως η θέση του οδηγού για την διερεύνηση της προέλευσης της πανδημίας. Όμως, θα έπρεπε να ήταν διπλωματικά και πολιτικά πιο αποτελεσματικός στην αντιμετώπιση εκείνων που είχαν κρίσιμα μερίδια στην έρευνα.
Οι όροι αναφοράς που υπέγραψε ο ΠΟΥ με την Κίνα ουσιαστικά υποβίβασαν την έρευνα σε μια κοινή μελέτη. Στην οποία η υπό την ηγεσία του ΠΟΥ ομάδα δεν είχε την εντολή. Δεν είχε όμως και την πρόσβαση την οποία θα χρειαζόταν για να διερευνήσει την επιδημία ανεξάρτητα και διεξοδικά. Ακόμα και οι ίδιοι οι αξιωματούχοι του ΠΟΥ παραδέχτηκαν ότι η αποστολή ήταν να «σχεδιάσει και να προτείνει επιστημονικές μελέτες. Όχι να κάνει έρευνα, πόσω μάλλον έναν εγκληματολογικό έλεγχο των εργαστηρίων».
Κορωνοϊός έρευνα: Η ευθύνη της Κινεζικής Κυβέρνησης
Το επεισόδιο αυτό καταδεικνύει επίσης τα ελαττώματα στους Διεθνείς Κανονισμούς Υγείας. (International Health Regulations, IHR), Τον νόμο που διέπει την διεθνή αντίδραση σε παγκόσμιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για την δημόσια υγεία. Η έρευνα για την προέλευση της πανδημίας έπρεπε να συμμορφώνεται με τους IHR. Και να είναι διαφανής και να θέτει υπό λογοδοσία όλους τους δρώντες. Αλλά ο ΠΟΥ δεν είχε απεριόριστη πρόσβαση στην Κίνα. Αναγκάστηκε αντ’ αυτού να επιτρέψει στο Πεκίνο να καθορίσει το ρυθμό και την ατζέντα της έρευνας. Αλλά και να εγκρίνει την τελική του έκθεση. Οι IHR δεν έχουν την δύναμη για να επιβάλλουν τους κανόνες τους. Ειδικά σε αυταρχικά κράτη που εκτιμούν το απόρρητο και την υπακοή.
Η κινεζική κυβέρνηση έχει πολιτικό μερίδιο στο ζήτημα της προέλευσης της πανδημίας. Ως αποτέλεσμα, η διύλιση και η αποκάλυψη πληροφοριών που σχετίζονται με την έρευνα διατρέχουν κίνδυνο. Κινδυνεύουν να ακολουθήσουν μια λογική realpolitik και όχι της επιστημονικής αναγκαιότητας ή της αναθεώρησης από ομολόγους.
Άρθρο σε απόδοση από το Foreign Affairs
