Το Ισραήλ και η Παλαιστίνη βρίσκονται εδώ και πάρα πολλά χρόνια σε μία συνεχιζόμενη διαμάχη. Παρόλα αυτά τον τελευταίο καιρό δεν είχαν υπάρξει παρά μόνο μεμονωμένα επεισόδια. Για άλλη μία φορά λοιπόν ξεκινά μία νέα σύγκρουση μεταξύ τους στου Άγιους Τόπους.
Οι Παλαιστίνιοι στρατιώτες εκτόξευσαν εκατοντάδες ρουκέτες που στόχευαν στην Ιερουσαλήμ, στο Τελ Αβίβ, και στο ανατολικό Ισραήλ. Η Γάζα, η περιοχή της Παλαιστίνης που διαχειρίζεται το Ισλαμιστικό κίνημα της Χαμάς, έχει δεχθεί πολύ ισχυρές επιθέσεις από το Ισραήλ.
Τα επεισόδια στην ημέρα της Ιερουσαλήμ
Άραβες και Εβραίοι συγκρούστηκαν στους δρόμους των ισραηλινών πόλεων. Δεκάδες άνθρωποι, οι περισσότεροι από τους Παλαιστίνιους, σκοτώθηκαν. Η χειρότερη μάχη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων εδώ και χρόνια έγινε στην καρδιά της Ιερουσαλήμ.
Τον Απρίλιο, στις αρχές του μουσουλμανικού ιερού μήνα του Ραμαζανιού, ο επικεφαλής της αστυνομίας του Ισραήλ είχε δώσει την εντολή να περιφραχθεί η πλατεία γύρω από την Πύλη της Δαμασκού, μια από τις εισόδους στην παλιά τείχη της Ιερουσαλήμ και ένα σημείο συγκέντρωσης για τους Παλαιστινίους.
Η κίνηση, που έγινε για «λόγους ασφαλείας», οδήγησε σε συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων και ισραηλινής αστυνομίας. Εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Τότε οι πύραυλοι άρχισαν να πετούν.
Μόνη λύση η επανεξέταση της στρατηγικής
Η μετατροπή των ισραηλινών πόλεων σε κόλαση, όπως απειλεί η Χαμάς, δεν θα βοηθήσει τους Παλαιστινίους που υποφέρουν σοβαρά στη Γάζα – στην πραγματικότητα θα συμβεί το αντίθετο. Κάθε πύραυλος που εκτοξεύει η Χαμάς διευκολύνει το Ισραήλ να ισχυριστεί ότι δεν υπάρχει πρόθεση για ειρήνη και να εντείνει την πολιορκία της Γάζας.
Αλλά και το Ισραήλ πρέπει να επανεξετάσει τη στρατηγική του. Οι ηγέτες της θεωρούν την ευρύτερη σύγκρουση ως κάτι που πρέπει να αντιμετωπιστεί και όχι να λυθεί. Ωστόσο, η άδικη μεταχείριση των Παλαιστινίων συσσωρεύει προβλήματα. Η σημερινή κρίση ήταν προβλέψιμη – ακόμα κι αν η σπίθα που την άναψε δεν ήταν.
Το πρόβλημα παραμένει η Ιερουσαλήμ
Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι η πόλη είναι η «αιώνια και αδιαίρετη πρωτεύουσα» της. Όμως οι κάτοικοί του χωρίζονται αμετάκλητα. Το ανατολικό τμήμα της πόλης, αν και καταλήφθηκε από το Ισραήλ το 1967, παραμένει σε μεγάλο βαθμό παλαιστινιακό.
Οι συμφωνίες του Όσλο του 1993 άφησαν το καθεστώς της πόλης να διευθετηθεί με μια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων. Αλλά το Ισραήλ έχει χτίσει ένα τείχος που χωρίζει την Ιερουσαλήμ από την παλαιστινιακή ενδοχώρα.
Επιδιώκει να διεκδικήσει όλη την πόλη, είτε με νέα εβραϊκά σπίτια, είτε πιέζοντας τους Παλαιστίνιους. Αν και αποτελούν το 38% του πληθυσμού της Ιερουσαλήμ, οι περισσότεροι τοπικοί Παλαιστίνιοι δεν είναι πολίτες, απλώς «κάτοικοι», έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση, αλλά όχι τα ίδια δικαιώματα με τους Εβραίους.
Οι ανισότητες
Αυτή η ανισότητα στον νόμο βρίσκεται στο επίκεντρο μιας υπόθεσης ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ που κάνει την ατμόσφαιρα πιο εύθραυστη. Το δικαστήριο επανεξετάζει απόφαση για έξωση παλαιστινιακών οικογενειών από τη γειτονιά Sheikh Jarrah της Ανατολικής Ιερουσαλήμ.
Τα σπίτια τους βρίσκονται σε γη που ήταν ιδιοκτησία των Εβραίων πριν η Ιορδανία καταλάβει το ανατολικό τμήμα της Ιερουσαλήμ το 1948. Ο ισραηλινός νόμος επιτρέπει στους κληρονόμους των αρχικών ιδιοκτητών να ανακτήσουν περιουσία στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, οι Παλαιστίνιοι δεν μπορούν να διεκδικήσουν τα προηγούμενα σπίτια τους στη Δυτική Ιερουσαλήμ (ή οπουδήποτε αλλού στο Ισραήλ). Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της πόλης είναι πάντα έτοιμοι να διαμαρτυρηθούν.
Οι αδικίες αλλού είναι χειρότερες
Οι Παλαιστίνιοι στην ευρύτερη Δυτική Όχθη, όπως εκείνοι στην Ιερουσαλήμ, έχουν παρακολουθήσει το Ισραήλ να καταφεύγει σε κατασχέσεις και να χτίζει οικισμούς σε κατεχόμενα εδάφη, κάτι που είναι παράνομο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Ένα ακόμη ζήτημα είναι το επαχθές καθεστώς αδειών. Στη Γάζα περισσότεροι από 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι έχουν αποκοπεί από τον κόσμο από ισραηλινούς και αιγυπτιακούς αποκλεισμούς από το 2007, όταν η Χαμάς άρπαξε τον έλεγχο. Η περιοχή αγωνίζεται να διατηρήσει το φως, ενώ το νερό της βρύσης είναι βρώμικο. Η απόγνωση σε τέτοιες συνθήκες οδήγησε σε βία το 2018 και το 2019 και τροφοδοτεί την τρέχουσα διαμάχη.
Αδιαφορία από την Ισραηλινή ηγεσία
Ωστόσο, οι Ισραηλινοί πολιτικοί αγνοούν τη σύγκρουση. Το παλαιστινιακό ζήτημα δεν εμφανίστηκε σε καμία από τις τέσσερις εκλογές που διεξήγαγε πρόσφατα το Ισραήλ.
Οι περισσότεροι Ισραηλινοί αισθάνονται άνετα με τον «αντι-σοσιαλισμό» του Μπινιαμίν Νετανιάχου, του πρωθυπουργού, ο οποίος δείχνει ελάχιστο ενδιαφέρον για την επίτευξη ειρήνης με τους Παλαιστινίους. Οι εγχώριοι αντίπαλοί του πλησίαζαν σε μία συμφωνία με την οποία θα τον ωθούσαν εκτός πολιτικής σκηνής.
Η ηγεσία στην Παλαιστίνη
Οι Παλαιστίνιοι ηγέτες διευκόλυναν το Ισραήλ να εγκαταλείψει την ειρήνη. Η Χαμάς ενδιαφέρεται περισσότερο για την εκτόξευση πυραύλων παρά τη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Ο αντίπαλός της, η Φατάχ, δεν έχει κάνει πολύ καλύτερα στη Δυτική Όχθη.
Ο αρχηγός του κόμματος, Μαχμούντ Αμπάς, είναι στο 17ο έτος τετραετούς θητείας ως πρόεδρος της Παλαιστίνης. Φαίνεται ότι ενδιαφέρεται κυρίως για τη διατήρηση της δύναμης του. Στις 29 Απριλίου, κατηγορώντας το Ισραήλ για περιορισμό της ψηφοφορίας στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, ανέβαλε επ ‘αόριστον τις εκλογές που πιθανόν να χάσει η Φατάχ.
Το κλειδί είναι οι διαπραγματεύσεις
Με την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον να μειώνεται, ένας μεγάλος αριθμός νεαρών Παλαιστινίων επιθυμεί την σύγκρουση με το Ισραήλ. Αυτό καθιστά αναπόφευκτες τις επαναλαμβανόμενες ταραχές της θανατηφόρας βίας. Μόνο οι διαπραγματεύσεις θα φέρουν μόνιμη ειρήνη.
Δυτικές και περιφερειακές δυνάμεις πρέπει να πιέσουν για να ξαναρχίσουν. Οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι ηγέτες πρέπει να έρθουν στο τραπέζι. Η επίλυση της σύγκρουσης θα είναι ακόμη πιο δύσκολη από την διαχείριση της κατάστασης. Αλλά η συζήτηση είναι μόνιμη διέξοδος.
Το άρθρο έχει αποδοθεί από τον Economist
