Ο Νίκος Δένδιας και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου συναντήθηκαν στις 14/4 στον απόηχο των διερευνητικών επαφών. Μετά την συνάντηση με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών, έγινε η καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου, στην οποία υπήρξε ένα περιστατικό που δεν είχε επαναληφθεί ξανά στα διπλωματικά χρονικά.
Ο λόγος για την αντιπαράθεση μεταξύ των δύο Υπουργών Εξωτερικών. Σε αυτή τέθηκαν για πρώτη φορά όλα τα ελληνοτουρκικά ζητήματα μπροστά στις κάμερες. Ο Νίκος Δένδιας ήταν ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών που έθεσε τα πράγματα έτσι όπως ακριβώς είναι μέσα στην Τουρκία, μετά από τις συναντήσεις με τον πρόεδρο Ερντογάν και τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Ενδεικτικό της αντιπαράθεσης είναι το γεγονός ότι Δένδιας- Τσαβούσογλου πήραν το λόγο ξανά από δύο φορές ο καθένας για να απαντήσουν ο ένας στον άλλο. Την αρχή έκανε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, εμφανώς ενοχλημένος από το γεγονός ότι ο κ.Δένδιας επανέλαβε τις πάγιες θέσεις της χώρας μας και απάντησε στις αιχμές που είχε αφήσει ο κ.Τσαβούσογλου στην αρχική του τοποθέτηση.
Βασικό ερώτημα
Όπως έχει τονιστεί και παραπάνω αυτό που έγινε μεταξύ Δένδια και Τσαβούσογλου, δεν έχει ξαναγίνει στα διπλωματικά τεκταινόμενα. Το βασικό ερώτημα είναι: Είναι δυνατόν μετά τα όσα διημείφθησαν on camera μεταξύ του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, και του επισκεπτόμενου την Άγκυρα Έλληνα ομολόγου του, Νίκου Δένδια, να υπάρξει οποιοσδήποτε ελληνοτουρκικός διάλογος;
Η απάντηση είναι προφανής, μέχρι σήμερα δεν είχε υπάρξει διάλογος μπροστά στις κάμερες επί παντός επιστητού. Τώρα όμως τα πράγματα τέθηκαν όπως ακριβώς είναι. Από την πλευρά της Ελλάδας, η στρατηγική θα είναι ήπια και οι θέσεις θα τεθούν ξανά σε ένα άλλο πεδίο διαπραγματεύσεων. Από την πλευρά της Τουρκίας, τώρα που το πράγμα έχει αλλάξει θα προσπαθήσουν να καλύψουν τον Τούρκο ΥΠΕΞ για το γεγονός, όμως διπλωματικά το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν μπορούν να είναι πλέον επιθετικοί. Ο λόγος είναι πλέον η Ευρώπη.
Η κατάσταση στην Ευρώπη
Στο ευρωπαϊκό μέτωπο, η Ελληνική διπλωματία έχει προσπαθήσει όλο αυτόν τον καιρό να διεθνοποιήσει το πρόβλημα. Αυτό γινόταν σε κάθε Σύνοδο Κορυφής, με αποτέλεσμα οι ευρωπαίοι ηγέτες να αναγκαστούν να συμφωνήσουν σε κάποιες κυρώσεις.
Οι κυρώσεις αυτές πλέον βρίσκονται στο τραπέζι, ως “απειλή”, για την αδυνατισμένη τουρκική οικονομία. Αν λοιπόν η Τουρκία κινηθεί επιθετικά, τότε ενεργοποιούνται, αν όχι τα πράγματα παραμένουν σε διμερές επίπεδο. Αυτό είναι ένα μεγάλο όπλο που δεν είχε μέχρι τώρα η ελληνική διπλωματία.
Η γλώσσα του σώματος των δύο ΥΠΕΞ
Στην συγκεκριμένη συνέντευξη Τύπου, αλλά και σε άλλες δραστηριότητες είναι πολύ σημαντική η γλώσσα του σώματος. Βλέποντας το βίντεο, ο μεν Νίκος Δένδιας φαίνεται άνετος και διαβασμένος, ενώ ο Τσαβούσογλου φαίνεται ξαφνιασμένος.
Σε ότι αφορά τις κινήσεις του σώματος, ο Έλληνας υπουργός κέρδισε τις εντυπώσεις με την άνεση που εξέπεμπε, ενώ ο Τσαβούσογλου είχε πάρει αμυντική στάση. Από ότι φαίνεται, ο μεγάλος “χαμένος” του επεισοδίου είναι ξεκάθαρα ο Τούρκος υπουργός. Ο λόγος είναι ότι ο κ. Τσαβούσογλου δεν περίμενε κάτι τέτοιο και είναι και ο λόγος που σε κάθε αποστροφή του λόγου του προσπαθούσε να τελειώσει αυτή η “διαμάχη”.
Το κλίμα πριν και μετά τις δηλώσεις
Μέχρι τις δηλώσεις των δύο υπουργών μπροστά στους δημοσιογράφους το γενικότερο κλίμα που επικρατούσε στην Άγκυρα ήταν θετικό. Η επίσκεψη του Νίκου Δένδια στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και η τετ α τετ συνάντηση, σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζει η τουρκική πλευρά –αλλά δεν αποδέχεται η ελληνική που επισημαίνει τις επίμονες αναφορές στη μειονότητα– δεν έγινε σε αρνητικό κλίμα.
Στο δείπνο που ακολούθησε τη συνέντευξη, το κλίμα ήταν σαφώς καλύτερο. Οι δύο πλευρές φέρεται να εξήγησαν τους λόγους που οδηγήθηκαν οι δηλώσεις σε επίπεδο δίχως προηγούμενο. Η εξήγηση που έδωσαν κάποιοι έμπειροι διπλωμάτες είναι πως μετά τη διάρκειας περίπου 20 μηνών ένταση, θα ήταν αναμενόμενο αυτή να εκδηλωθεί πίσω από τις κλειστές πόρτες, αλλά τελικά καταγράφηκε και δημοσίως.
Οι εξελίξεις στην διεθνή σκακιέρα
Η αλήθεια είναι ότι και το διεθνές σκηνικό έχει υποστεί μεγάλες αλλαγές. Οι ΗΠΑ κλιμακώνουν το ψυχροπολεμικό κλίμα με την Ρωσία. Οι δυνάμεις που πλειοδοτούσαν στην αντιπαράθεση με την Τουρκία, αναδιπλώνονται. Και τέλος, οι χώρες στις οποίες στηρίχτηκαν οι τριμερείς συμπράξεις της Αθήνας και της Λευκωσίας στην περιοχή δέχονται το “φλερτ” της Άγκυρας. Εντονότερα η Αίγυπτος και διακριτικότερα το Ισραήλ.
Τα βασικότερα σημεία
Ορισμένα από τα βασικά σημεία της χθεσινής έντονης δημόσιας ανταλλαγής θέσεων είναι τα εξής:
• Μειονοτικό
Τσαβούσογλου: «Μιλήσαμε για την τουρκική μειονότητα στη Θράκη».
Δένδιας: «Στην Ελλάδα υπάρχει μουσουλμανική μειονότητα, αυτό ορίζει η Συνθήκη της Λωζάννης».
• Αιγαίο – Ανατ. Μεσόγειος
Τσαβούσογλου: «Τετελεσμένα και προκλητικές δηλώσεις είναι πράγματα απευκταία».
Δένδιας: «Ανέφερα ότι προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων είναι η αποφυγή δηλώσεων που δυναμιτίζουν το κλίμα. Μέχρι πριν από λίγους μήνες οι παραβατικές ενέργειες είχαν αυξηθεί δραματικά».
Τσαβούσογλου: «Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε τέτοιες δηλώσεις, διότι όπως είπατε η Τουρκική Δημοκρατία παραβιάζει δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο».
Δένδιας: «Η Τουρκία έχει κάνει 400 υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος. Δεν υπάρχει διάταξη διεθνούς δικαίου που να επιτρέπει πτήση πάνω από το ίδιο το έδαφος. Δεν μιλάω για τη θάλασσα».
Τσαβούσογλου: «Αναφέρεστε σε αυτά που σας βολεύουν αλλά δεν αναφέρεστε σε όσα προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάννης για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών».
Δένδιας: «Γιατί υπάρχει στρατός στα νησιά; Υπάρχει γιατί απειλούνται από κάποιον. Μπορεί κανείς να πει ότι δεν υπάρχει απειλή ή ότι δεν υπάρχει αποβατική δύναμη απέναντι από τα νησιά;».
Τσαβούσογλου: «Η αμοιβαία κατανόηση σημαίνει να μπορώ να μπω και στα παπούτσια του άλλου. Εμείς όμως δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε τον διάλογο αν προχωρήσουμε έτσι».
Δένδιας: «Το casus belli αποτελεί στάση που αντίκειται και δεν συνάδει με σχέσεις καλής γειτονίας. Η Τουρκία συνεχίζει να μην αποδέχεται τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το τουρκολιβυκό μνημόνιο που έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
• Προσφυγικό
Τσαβούσογλου: «Ως προς την παράτυπη μετανάστευση η μεταξύ μας συνεργασία να γίνει με αντίληψη συνεργασίας».
Δένδιας: «¨Εγινε απόπειρα εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού στον Εβρο».
• Πενταμερής/Κυπριακό
Τσαβούσογλου: «Όλες οι συμμετέχουσες πλευρές να λάβουν μέρος με τον πλέον θετικό τρόπο».
Δένδιας: «Το πλαίσιο λύσης είναι η διζωνική – δικοινοτική ομοσπονδία».
Το συγκεκριμένο περιστατικό ενδυνάμωσε την στάση της ελληνικής διπλωματίας. Για χρόνια η ελληνική διπλωματία είχε περιοριστεί σε μία στρατηγική κατευνασμού χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Τώρα όμως δείχνει ότι είναι ανοιχτή στο διάλογο, αλλά θέτει τα πράγματα με το όνομα τους.
Δείτε αναλυτικά το διάλογο
Με πληροφορίες από τους Financial Times
