Η Τουρκία διέρχεται από μία ασυνήθιστη οικονομική κρίση. Η διάλυση της τουρκικής λίρας δεν προκλήθηκε από δομικά προβλήματα της οικονομίας, αλλά από τις επιλογές του Σουλτάνου.
Πιο συγκεκριμένα, η Άγκυρα, υποφέρει εδώ και καιρό από έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Μάλιστα ανακοίνωσε πλεόνασμα για δεύτερο διαδοχικό μήνα το Σεπτέμβριο. Χάρη στην τεράστια αύξηση των εξαγωγών και την ανάκαμψη του αριθμού των ξένων τουριστών. Τα νομισματικά προβλήματα της χώρας αντανακλούν σχεδόν στο 100% τις όλο και πιο λανθασμένες αποφάσεις του προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν».
Ο Ερντογάν “δείχνει” τις εξωτερικές δυνάμεις
Όμως τα τελευταία προβλήματα ξεκίνησαν ήδη από τον περασμένο Μάρτιο όταν απέλυσε τον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Νατζί Αγκμπάλ. Ο τεχνοκράτης, που έχαιρε σεβασμού, ήταν ο τρίτος τραπεζίτης που έχανε τη θέση του μέσα σε δυο χρόνια.
Ο ορισμός του πιστού στον Ερντογάν, Σαχάπ Καβτσίογλου, οδήγησε στην υποτίμηση της λίρας κατά 15%. Η αξία του τουρκικού νομίσματος οδηγήθηκε έπειτα σε ελεύθερη πτώση στις αρχές του μήνα. Αυτό έγινε όταν η κεντρική τράπεζα προχώρησε σε μείωση των επιτοκίων δανεισμού για τρίτη φορά μέσα σε τρεις μήνες.
Είναι αλήθεια ότι τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών γενικώς δεν τα πήγαν καλά σε σχέση με το δολάριο στη διάρκεια του έτους. Η πεποίθηση ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πρόκειται σύντομα να περιορίσει το πρόγραμμα αγορών περιουσιακών στοιχείων. Αυτό έχει σχεδιαστεί για τη στήριξη της οικονομίας και έχει οδηγήσει σε αύξηση της αξίας του δολαρίου.
Το περιπλανώμενο κεφάλαιο που αναζητούσε πιο συμφέροντα επιτόκια στις αναπτυσσόμενες χώρες, τώρα επιστρέφει στην πατρίδα του. Ο κεντρικός τραπεζίτης του Πακιστάν ανέφερε ότι οι φτωχότερες χώρες με υψηλότερα επίπεδα χρέους σε ξένο νόμισμα κινδυνεύουν από την αλλαγή της ψυχολογίας των αγορών.
Κατά του λόμπι των επιτοκίων ο Ερντογάν
Ο Ερντογάν μαίνεται εδώ και καιρό κατά του «λόμπι των επιτοκίων» όπως το αποκαλεί, όμως παράλληλα έχει υπάρξει και ένας πονηρός πραγματιστής. Στις προηγούμενες περιπτώσεις αστάθειας του νομίσματος, στο τέλος επέτρεπε στην κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια.
Αυτή τη φορά, εμφανίζεται αποφασισμένος να επιμείνει στην ιδεολογική του δέσμευση προς τα χαμηλά επιτόκια. Δηλώνοντας στις αρχές της περασμένης εβδομάδας ότι η Τουρκία είχε εμπλακεί σε έναν «οικονομικό πόλεμο ανεξαρτησίας».
Στα τάρταρα η δημοτικότητα του σουλτάνου
Η δημοτικότητα του «σουλτάνου» μειώνεται καθώς οι υψηλότερες τιμές ρίχνουν την ποιότητα ζωής των Τούρκων. Όταν εξελέγη για πρώτη φορά, το ισλαμιστικό κόμμα του υποσχόταν μια περίοδο ανάπτυξης και σταθερής αύξησης των εισοδημάτων.
Για πολλά χρόνια κατάφερνε να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις του, εν μέρει χάρη σε ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ που κληρονόμησε η κυβέρνησή του και στη συνέχεια μια «έκρηξη» της οικοδομής που πλέον έχει κοπάσει.
Πράγματι, οι μνήμες εκείνης της περιόδου της ανάπτυξης που στηριζόταν στο χρέος ενδεχομένως να κρύβεται και πίσω από την επίμονη στήριξη του Ερντογάν προς το φθηνό χρήμα. Οι FT αναφέρουν ότι πρόκειται απλώς για ένα από τα πολλά εργαλεία που έχει στη διάθεσή του, στην προσπάθειά του να παραμείνει στην εξουσία.
Υπάρχουν και χειρότερα σενάρια
Ο πληθωρισμός ήδη κινείται στο 20% για φέτος, πράγμα που σημαίνει ότι τα πραγματικά επιτόκια δανεισμού κινούνται περίπου στο -5%. Αν ο πρόεδρος συνεχίσει να επιμένει σε προγράμματα χαμηλών επιτοκίων δανεισμού, η λίρα θα υποτιμηθεί και οι τιμές θα αυξηθούν.
Σε αυτές τις συνθήκες, το μόνο μέσο που έχουν στη διάθεσή τους οι Τούρκοι είναι να στραφούν σε ένα νόμισμα που δεν βρίσκεται στον έλεγχο του Ερντογάν. Αν ο σουλτάνος δεν αλλάξει ξαφνικά την πορεία του, το μόνο πραγματικό ερώτημα για την Τουρκία, είναι πόσο καιρό ακόμη θα μείνει στην εξουσία ο πρόεδρός της. Αλλά και πόση ζημιά θα προλάβει να κάνει πριν πέσει.
Με πληροφορίες από τους Financial Times
