Ο Γιουβάλ Νώε Χαράρι μιλώντας για τον κορονοϊό θεμελιώνει τα τρία βασικά διδάγματα της πανδημίας προς όλο τον κόσμο και όχι μόνο. Στο μακροσκελές κείμενο του γνωστού ιστορικού και συγγραφέα στους Financial Times, αναφέρονται τα τρία διδάγματα από την πανδημία.
Ο Γιουβάλ Χαράρι, υποστηρίζει πως η ανθρωπότητα δεν είναι αβοήθητη και οι επιδημίες δεν είναι πια ανεξέλεγκτες. Και αυτό γιατί οι επιστήμονες τις έχουν μετατρέψει σε μία διαχειρίσιμη πρόκληση.
Τα γρήγορα αντανακλαστικά
Σε προηγούμενες εποχές, όταν οι άνθρωποι αντιμετώπισαν μια πανδημία, όπως η Μαύρη Πανώλη, δεν είχαν ιδέα για την αιτία και την αφορμή. Όταν έπληξε την ανθρωπότητα η γρίπη του 1918, οι καλύτεροι επιστήμονες του κόσμου αδυνατούσαν να ταυτοποιήσουν τον φονικό ιό. Ενώ πολλά αντίμετρα ήταν άχρηστα.
Παρόλα αυτά, τα πρώτα καμπανάκια για τον Covid 19 άρχισαν να ηχούν στα τέλη του Δεκεμβρίου του 2019. Μέχρι τις 10 Ιανουαρίου του 2020 οι επιστήμονες κατάφεραν να απομονώσει τον υπεύθυνο ιό, και κατέγραψαν τη γονιδιακή του αλληλουχία. Μέσα σε λίγους ακόμη μήνες κατέστη σαφές ποια μέτρα θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τη μετάδοση. Σε λιγότερο από έναν χρόνο είχε ξεκινήσει η μαζική παραγωγή αρκετών αποτελεσματικών εμβολίων.
Χαράρι κορονοϊός: Η ανθεκτικότητα της παγκόσμιας οικονομίας
H πανδημία έδειξε, τόσο την ανθεκτικότητα οικονομιών ανά την υφήλιο, όσο και την δυνατότητα χρήσης της τεχνολογίας. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η τεχνολογία βοήθησε τον εντοπισμό των φορέων και την ιχνηλάτηση, ώστε οι καραντίνες να είναι πιο αποτελεσματικές. Όμως και το Διαδίκτυο εξελίχθηκε σ’ έναν από τους σημαντικότερους συμμάχους κυβερνήσεων, εταιρειών και πολιτών.
Πέρα όμως από την τεχνολογία ο κορωνοϊός αποκάλυψε πως και η Γεωργία έχει κάνει επαναστατικά άλματα. Η βιομηχανία τροφίμων δεν κινδύνευσε πουθενά στον κόσμο καθώς δεν υπήρξε πρόβλημα λιμού ή έλλειψης προμηθειών, όπως πριν από δεκαετίες.
Ο ρόλος της τεχνολογίας
Ο Ισραηλινός συγγραφέας πιστεύει πως η τεχνολογία πληροφοριών μας έκανε ανθεκτικότερους έναντι οργανικών ιών, αλλά και πολύ πιο ευάλωτους σε κακόβουλα λογισμικά και κυβερνοεπιθέσεις. Συχνά αναρωτιούνται οι άνθρωποι: “ποια θα είναι η επόμενη πανδημία;” Μια επίθεση στις ψηφιακές μας υποδομές είναι ένας από τους επικρατέστερους υποψηφίους.»
Ένας ακόμη κίνδυνος, σύμφωνα με την ανάλυση του Χαράρι, είναι η προσβολή της ιδιωτικότητας των πολιτών με τα νέα εργαλεία παρακολούθησης και τα οποία ανοίγουν το δρόμο για την εμφάνιση άνευ προηγουμένου απολυταρχικών καθεστώτων. Η μαζική παρακολούθηση έγινε πιο νόμιμη και πιο συνηθισμένη τη χρονιά που πέρασε, αλλά «αξίζει να θυσιάσουμε τις ελευθερίες μας» στον πόλεμο κατά του κορωνοϊού;
Τρεις βασικοί κανόνες
Ο ιστορικός θεωρεί πως θα πρέπει οι πολιτικοί να βρουν την κατάλληλη ισορροπία σε ότι αφορά την παρακολούθηση της εξέλιξης του κορονοϊού. Για να το κάνουν δε αυτό παραθέτει τρεις βασικούς κανόνες προστασίας από τις «ψηφιακές δικτατορίες».
Σύμφωνα με τον πρώτο κανόνα όταν συλλέγονται δεδομένα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για να τους βοηθήσουν κι όχι να τους χειραγωγήσουν. Σύμφωνα με τον δεύτερο, η παρακολούθηση πρέπει να είναι αμφίδρομη. Αν γίνεται μόνον κατακόρυφα από την κορυφή προς τα κάτω, τότε οδηγεί στη δικτατορία. Σύμφωνα με τον τρίτο ποτέ δεν πρέπει να επιτρέπεται η συγκέντρωση τόσο πολλών δεδομένων σ’ ένα μέρος.
Χαράρι κορονοϊός: Η μετατροπή της καταστροφής σε πολιτικό δίλημμα
Κατά την ανάλυση του Χαράρι, οι άνευ προηγουμένου επιστημονικές και τεχνολογικές επιτυχίες του 2020 δεν έλυσαν την κρίση της πανδημίας. Ενώ την μετέτρεψαν από φυσική καταστροφή σε πολιτικό δίλημμα. Αρκετές χώρες δε έδειξαν πως ακόμη και χωρίς εμβόλιο μπορούν να φρενάρουν την εξάπλωση. Άλλοι πολιτικοί απέτυχαν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.
Για τον ίδιο, το χάσμα ανάμεσα στις επιστημονικές επιτυχίες και τις πολιτικές αποτυχίες είναι ότι οι επιστήμονες συνεργάστηκαν σε παγκόσμια κλίμακα. Από την άλλη, οι πολιτικοί απέτυχαν να συγκροτήσουν μια διεθνή συμμαχία κατά της πανδημίας. Την ίδια ώρα που οι κυβερνήσεις έπρεπε να συμμαχήσουν οι δύο υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και Κίνα, άρχισαν να αλληλοκατηγορούνται. Η έλλειψη παγκόσμιας συνεργασίας αντανακλάται κατά τον Χαράρι ακόμη περισσότερο στον ανταγωνισμό των κρατών για τον ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό.
Χαράρι κορονοϊός: Τα τρία διδάγματα
Ο Χαράρι ξεχωρίζει καταλήγει σε τρία βασικά διδάγματα από τη χρονιά που πέρασε.
- Διασφάλιση των ψηφιακών υποδομών και να τεθούν οι βάσεις για τον έλεγχο της πηγής τους προκειμένου να μην ξεσπάσει μία χειρότερη καταστροφή.
- Kάθε χώρα πρέπει να επενδύσει περισσότερα στο εθνικό σύστημα υγείας της.
- Ανάγκη δημιουργίας ενός ισχυρού παγκόσμιου συστήματος επιτήρησης και πρόβλεψης πανδημιών.
Σύμφωνα με τον Ισραηλινό συγγραφέα «η ραχοκοκαλιά ενός τέτοιου παγκόσμιου συστήματος κατά των πανδημιών υπάρχει ήδη με τη μορφή του ΠΟΥ και άλλων θεσμών» που ωστόσο πρέπει να αποκτήσουν μεγαλύτερη ισχύ και να χρηματοδοτηθούν γενναία.
Με πληροφορίες από τους Financial Times
